Neuerscheinungen

• • Mann mit twee Gesichter

    3. November 2022NeuerscheinungenWeltliteratur op Platt – dat hett sik Rainer Kramer vörnahmen. Dorför hett he nu en Klassiker vun Robert Louis Stevenson op Platt översett: „The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde“. Dat Book is 1886 rutkamen, blots dree Johr na „Treasure Island“. „Jekyll un Hyde“ vertellt vun de twee Sieden, de in so mennicheen Minsch binnensteken doot. Kloor – dat geiht üm Verbreken: „Sünnerlich grieselig groolich wöör dat togahn….“ Rutkamen sünd op düsse Oort al veer Klassiker-Böker. Un trecht hett de Översetter noch acht annern. Rainer Kramer gifft siene Böker sülvst rut. De also mehr vun em lesen will, mütt eerstmal de Böker Stütt geven, de al op den Markt sünd. Robert Louis Stevenson: De aparte Fall von Dokter Jekyll un Mister Hyde. Nedderdüütsch vun Rainer Kramer. Berlin : Selbstverlag 2022, 195 S. ISBN 978-3-00-070146-7...
  • De Voss as Trickster

    25. Oktober 2022NeuerscheinungenMit Reynke de Vos, dat grote Versepos ut dat Johr 1498, hebbt sik al Generatschonen vun Wetenschaplers ut’neensett. Nu is Hannah Rieger bigahn un hett sik ankeken, na wat för en Plaan de Voss siene Vertelleree optrecken deit. Se geiht de schonen worden na un fraagt, wokeen op wat för en Oort un Wies ansnackt warrt – in de Geschicht sülvst un bi de Lesers oder Tohörers. Wat opfallt: Hannah Rieger schrifft nich blots vun de schonen worden, nee se sülvst versteiht ok goot to schrieven. Wat se wiest, is nich weniger as: Dat Voss-Vertellen wiest den Kurs för dat, wat sik in de Politik dörsetten deit. Un düsse Ansatz is nee. En Dokterarbeit, de sik sehn laten kann – schreven an de Philosophsche Fakultät an de Uni Kiel. Hannah Rieger: Die Kunst der ‘schönen Worte’. Füchsische Rede- und Erzählstrategien in Reynke de Vos (1498). Narr Francke Attempo : Tübingen 2021, 281 S. ISBN 978-3-7720-8763-3...
• • Endlich dor: Eilander

    3. Oktober 2022NeuerscheinungenGoot 40 Johr hebbt wi nu op Gerd Spiekermann siene Gedichten luert. In Bevensen harr he Stücken dorvun an’t Enn vun den 70er Johren vörleest. Opdeelt is dat Book nu in de Tiet-Stremels 1976-1990 un 1995-2021. Woneem staht wi? Wat sleept wi ut de olen Tieden mit uns rüm? Woneem wüllt wi hen? Siet 40 Johr kennt wi Gerd Spiekermann as Verteller, de mit Plie sien Publikum ünnerholen kann. Un nu en ganz anner Siet: He versteiht dat allerbest, Stimmung un Spannung infangen un lyrisch op’n Punkt bringen – wat dat nu üm dat Kind geiht, dat vör Bangween nich in’n Slaap finnen kann, oder üm dat, wat Levensstil heet. Dat sik dor so’n Barg an poetische Energie opladen deit, kummt wiss ok dorvun, dat Spiekermann de Spraak to sien Speeltüüch maakt. Un allens is Metapher: de wind weiht ut kene richt ut jede richt. So lang op den Eilander to töven – dat hett sik lohnt. Gerd Spiekermann: Eilander. Gedichten. Quickborn-Verlag : Hamburg 2022, 54 S. ISBN 978-3-87651-491-8...
  • Een bet Teihn

    20. September 2022NeuerscheinungenToeerst is blots de Een op de Welt. Un as de sik wat alleen vörkümmt, löppt ehr to’n Glück de Twee in de Mööt. Man de blifft ok nich lang „de gröttste Tahl von wiet un siet“. Denn dat duert nich lang, un se staht vör de Dree. Un an’t Enn, as all de Tallen vun Een bet Teihn sik drapen hebbt, sitt se all an’n Disch un eet Bookstavensupp. En Heft för all de, de anfangt mit Tallen to jongleren – also för Kinner in de eerste Klass. Dat is en groten Spaaß, wat de Tallen allens maakt un denkt un wat se sülvst mit Tallen anstellen köönt. Felix Walk hett de Geschicht fein opschreven. Un Sabine Schenzle un Johanna Bojarra hebbt ehr allerbest in Meckelborger Platt röverhaalt. De kloren bunten Biller passt goot to de Geschicht. Felix Walk: De lütte Een. Mit Illustrationen von Marie Reimann. Spica Verlag : Blumenholz 2021, 44 S. ISBN 978-3-98503-002-6...
• • Leder as Spegel vun de Geschicht

    13. September 2022NeuerscheinungenLeder fangt dat Denken un dat Doon vun de Minschen in – keen Wunner, dat in Noordfreesland in de verleden 75 Johr veel sungen worrn is – vun Lüüd, de hier to Huus weren, un vun welk, de blots en korte Tiet lang hier weren. Freesch steiht in düt Book bavenan, man ok Platt speelt en Rull un Stücken, de översett worrn sünd. Namen as Knut Kiesewetter un Fiede Kay staht för sik, jüst as dat Dragseth Duo oder Godewind; as Lederdichter nich to vergeten: Hein Hoop. Un denn hett im NF Hannes Wader leevt, un „Ton, Steine Scherben“ mit Rio Reiser ok. Man dat gifft noch veel, veel mehr to entdecken. Mit vele Biller opmaakt un mit enkelte Info-Boxen afsett – en Book, dat allerbest to lesen is un dat een ok geern noch mal un noch mal in de Hand nehmen mag. Claas Riecken: Nordfriesische Geschichte in Liedern. Band 1: 1945–2020. Nordfriisk Instituut : Bredstedt 2021, 212 S. ISBN 978-3-88000-434-7...
  • Klangteppich

    5. September 2022NeuerscheinungenDe Idee kann sik sehn laten: Gode Lesers leest gode plattdüütsche Leesstücken. Un dorför, dat denn ok de passliche Stimmung opkummt, löppt in den Achtergrund passliche Musik. Friedrich Hans Schaefer sien Faust is bi de Lyrik mit bi, Klaus Groth, Wilhelmine Siefkes, Walter Arthur Kreye un tweemal “trad.”. Bi de Prosa gifft dat Harald Karolczak siene Sepenblosen un Heinke Hannig ehr Wuddelsalaat. Un dat denn allens „op’n romantischen Klangteppich“. Nu sünd enige Stücken aver keen Spier romantisch, un denn loopt bi’t Tohören ünnerscheedliche Stimmungen verdwars. Dat Programm schull geern wiederlopen. Man denn müss doch an de Stimmigkeit vun de Stücken dreiht warrn. Un ok an de Musik, de Martin Meyer un Peter Hoffmann komponeert un produzeert hebbt. Platt Poems. Platt un Lyrik op Platt op’n romantischen Klangteppich. Hof der Kuenste : Vögelsen. 2022. LC 91526...
• • Kinnerwelten

    29. August 2022NeuerscheinungenAs wenn dat nix anners geven dee, so vertellt Hans Wilkens vun Kinnerwelten: Wat is en Fründ, woso wüllt anner Kinner mi nich mithebben? För wat is dat vele Fragen goot? Un denn all de Spelereen mit Spraak: Dor weer eenmal en Hahn, seet baven op’n Kraan. Dat is jüst de Oort vun Leesstücken, de hoochnödig för den plattdüütschen School-Ünnerricht bruukt warrt. Hans Wilkens is sülvst Schoolmester ween, un he hett en ganze Reeg Lees- un Speelstücken för Kinner schreven. Nu is he över 80, man he wiest mit siene Texte, wo jung he doch bleven is. Wunnern kann een sik, woso en Kunstverlag (Galerie Lüth in Schobüll in Noordfreesland) düt Book rutgifft. Eendoont – bi Biller, Gestaltung un Satz sett dat en Mark för all, de Kinnerböker maken wüllt. Hans Wilkens: Ik heff tohuus en Swien. Vertellen op Platt för Lütt un Groot. pictus verlag : Schobüll 2022, 73 S. ISBN 978-3-949674-03-7...
  • Ut Paderborn

    16. August 2022NeuerscheinungenWat fallt op an dat Platt ut Paderborn? Wat maakt den Klang ut, de Wöör, de Grammatik? Woans süht dat mit de Spraak fröher un vundaag ut? Dör de Brill vun de Spraakwetenschaft bekiekt sik de dree Schrieverinnen dat oostwestfäälsche Platt in de Kreisen Höxter un Paderborn. Vun uns Tiet weet se nich veel to vertellen – schull Platt in düsse Gegend wohrhaftig nich mehr to hören ween? Dat is nu al dat drüdde Book in de Reeg „Westfälische Mundarten“. Biller un Koorten verkloort, wat in de Leesstücken binnensteiht. Un wi lehrt: Wat de Dialektologie utklookt hett, geiht nich övereens mit dat, wat de Minschen as Grenzen in jümehren Kopp hebbt. Man: Wo steiht dat mit Platt in’n Kinnergoorn, in de School, in de Kark? Wat is mit Identität un Region un Platt? Un dat lett, as wenn dat dat Woort Sprakenpolitik gor nich geven deit. Doris Tophinke, Nadine Wallmeier, Marie-Luis Merten: Das paderbörnische Platt. Niederdeutsch im Gebiet der Kreise Paderborn und Höxter. Aschendorff Verlag : Münster 2021, 106 S. ISBN 978-3-402-14346-9...
• • Vun Minschen un Typen

    4. August 2022NeuerscheinungenJeedeen Minsch is anners. Hett sien egen Takt för dat Leven funnen, hett Saken, de he mag, un welk, de he op’n Dood nich utstahn kann, de een fallt nich groot op, un de anner hett ganz afsünnerliche Macken. Vun so’n Minschen vertellt Bolko Bullerdiek in siene goot föfftig Geschichten. Un bi’t Lesen warrst dat wies: Du sülvst büst den een oder annern ok al mal bemött. Den Titel för sien Book hett Bolko Bullerdiek bi Johann Hinrich Fehrs utlehnt. Siene Figuren aver steht mit beide Been in’t 21. Johrhunnert. Kloor, dat Psychologie en Rull speelt, wenn dat Snacken un Doon vun Minschen den Opdruck „typisch“ kriegt. Dat is ok de Sicht, de Meinhard Raschke mit siene Bleestift-Teeknungen rutarbeiden deit. De Verenigung “Quickborn” hett in’t Johr 2022 düt Book as Gaav för jümehre Liddmaten utsöcht. Bolko Bullerdiek: Allerhand Slag Lüüd. Ill.: Meinhard Raschke. Quickborn-Verlag : Hamburg 2022, 159 S. ISBN 978-3-87651-486-4...
  • De nyge kalender 1519

    4. Juli 2022NeuerscheinungenWenn de Tieden sik dreiht, maakt sik de Minschen op den Weg, ne’e Saken uttokloken. Un se bringt dat, wat se rutfunnen hebbt, ünnert de Minschen. De Johrteihnten üm 1500 weren so’n Tiet – twüschen Drucktechnik, Amerika un Luther. Dor höör ok all dat ne’e Weten mit to vun den Minsch un sien Liev, vun den Heven un de Steerns. In sien Dokterarbeit (2020) hett Bernhard Elbing den nygen kalender vun 1519 as Medium vörstellt, dat Medizin un Astronomie bekannt maakt hett – un dat eben nich in de Spraak vun de Wetenschap – dat weer Latiensch -, man op Middelnedderdüütsch, druckt in Lübeck bi Steffen Arndes. För de Lesers ut uns Tiet hett Bernhard Elbing nu noch mal trechtmaakt: Wat maakt den nygen kalender ut, den Druck, de Spraak, woans hebbt de Minschen vör 500 Johr dat opnahmen? Wat gifft dat an Vörlagen? Denn de linguistische Siet: Wat för Fachwöör gifft dat un wat maakt de Texten to Fachtexten? Bernhard Elbing bringt de Historiker-Sicht, de Astronomen-Sicht, de Spraakhistoriker-Sicht un de Fachspraken-Sicht tohoop. Wat dorbi rutkümmt, is beste Wetenschap ut dat 21. Johrhunnert. Bernhard Elbing: Antike Astronomie, mittelalterliche Medizin und Astrologie. Fachhistorie des mittelniederdeutschen Lübecker nyge kalender von 1519. Isensee : Olenburg 2022, 350 S. ISBN 978-3-7308-1915-9...