Neuerscheinungen
17. März 2023NeuerscheinungenOostoostfäälsch – dat is dat Platt, wat in de Gegend rund üm Maideborg snackt warrt. Vörweg maakt de Autor kloor, dat faken twee Formen oder mehr begäng sünd. Denn verkloort he en Handvull grammatische Grundregeln un wiest achteran de plattdüütschen Oortsnamen in den olen Kreis Wolmirstedt. Den gröttsten Deel maakt de Wöörlisten ut: vun ää bet Zwikkmelle. Vun Platt na Hooch – un denn vun Hooch na Platt. Acht Johr lang hett Karl Ulrich de Wöör för siene Sammlung tohoopdragen. Wat dorbi rutkamen is, dat wiest: Düsse Schrieversmann hett grote Freid an den Klang un de Utdruckswiesen in Platt. Wo riek de Listen sünd, kann een an de velen, velen präfigeerten Verben sehn, twüschen opbammeln un opwiesen. Düsse Oort vun Tosamenstellen an Wöör un Grammatik kann een jeedeen Gegend blots wünschen. Karl Ulrich: Plattdeutsches Wörterbuch. Die Mundart rundum Magdeburg. Ostostfälisch – Hochdeutsch. Hochdeutsch – Ostostfälisch. Magdeburg 2021, 352 S. ISBN 978-3-935831-80-2 [...]
6. März 2023NeuerscheinungenDe Apporten – dat is allens dat, wat nee is bi dat plattdüütsche Leven in Jabel, Wandlitz oder Griepswold. Mit Berichten, Vertellen un Gedichten. Dat lohnt, sik mal nipp un nau to bekieken (un as Vörbild to nehmen), wat dor över de plattdüütsche Szene in Prenzlau to lesen steiht – ok över den plattdüütschen Stadtplan, den se dor rutgeven hebbt. Groten Indruck maakt en Vertell-Gedicht to den Krieg in de Ukraine: “Uurlog un Anstann’” vun Gennadi Ratson ut Rostock: “In’ Oosten is de Huut so tätowiert all von Leid un Blaut…” Dreemal in’t Johr stellt Hanns-Eckard Sternberg dat Heft mit 24 Sieden tohoop. He schrifft ok en Reeg vun de Artikel sülvst. De Apporten sünd sien groot Verdeenst. Apporten. Mitteilungsblatt des Bundes Niederdeutscher Autoren e. V. 30. Jg., 2022/Nr. 3, 24 S. ISBN 978-3-940206-59-6 [...]
27. Februar 2023NeuerscheinungenDe hoochdüütsche Original-Roman is vör akraat hunnert Johr rutkamen, tomals harr sik de Schrieversch Sophie Kloerss dat Pseudonym W. v. d. Mühle toleggt. Nu steiht de richtige Naam op dat Book op, dat Vertellen is allerbest op Platt översett un nimmt uns mit in de Tiet twüschen 1898 un 1910. Un wat se dor in Rostock un in’t Ümland allens beleevt hebbt – Hein Hannemann un sien Hund Rüpel! Bi’t Översetten hebbt mehr as 20 Lüüd mitmaakt. Liekers leest sik dat vun vörn bet achtern as een Stück – wat blots wiest, dat en gode Redakschoon jeedeen Book wiederhelpen deit. Kloor hett dat den een oder annern griese Hoor maakt. Kloor is aver ok: Düt Book is en Gewinn. Opschreven is de Jungsgeschicht in de Mekelnborger Schrievwies na Renate Herrmann-Winter. So is dat Book ok in de Scholen twüschen Dassow un Anklam goot to bruken. Sophie Kloerss: Hein Hannemann. Läuschen von de Waterkant. Lexikus Verlag : Bad Kleinen 2021. 286 S. ISBN 978-3-940206-59-6 [...]
15. Februar 2023NeuerscheinungenSowat 90 Lüüd hebbt hier opschreven oder to Protokoll geven, wat Platt för en Rull in jümehr Leven speelt. Heel un deel ünnerscheedliche Lüüd, de all in dat Mönsterland un dat Ossenbrügger Land un de Gegenden dichtbi to Huus sünd. Kloke Wöör, nadenkern Wöör. Berichten ut en Tiet, as Platt noch “normal” weer. Mank de velen Sichtwiesen sünd ok Stimmen vun junge Lüüd. Op en Familienfier seggt de lütte Olli op mal: „Opa spricht so komisch. Ich kann Opa gar nicht verstehn. Ich glaube, Opa ist ein Ausländer.“ Kiek, un dat hett wat bi Rudolf Averbeck in Gang sett. Un so hett he över Johren en Lehrbook entwickelt. Tosamen sünd dat de Leesstücken un de Biller, de dat dat Book to en Prachtbook maakt. Un de noch mehr sehn un vör allen ok hören will, kann en ganze Reeg QR-Codes anknipsen – so kümmt de plattdüütsche Spraak bi’t Lesen an’t Ohr. En Book mit Minschen un Kultur, mit Alldag, Berufsleven, Familie un Frünnen, mit Politik un Wetenschaft. En Book, dat Moot maakt för de plattdüütsche Spraak. Un dat jüst in en Gegend, in de Platt nich veel to hören is. Helmut Lensing, Bernd Robben, Christof Spannhoff (Hrsg.): Wat, de kann Platt? Selbstzeugnisse, Geschichten und Gedichte aus dem Münsterland und dem Osnabrücker Land. Verlag der Studiengesellschaft für Emsländische Regionalgeschichte : Meppen 2021. 375 S. – Bezug: kontakt@emslandgeschichte.de ISBN 978-3-9821831-4-5 [...]
6. Februar 2023NeuerscheinungenDe Spieker hett ok för 2023 wedder en Klenner vörleggt, de as Maat mit een tohoop dör dat Johr lopen kann. Acht Sieden gifft dat för jeedeen Maand: mit Bild, Kalendarium, dorto Gedenkdaag un Termine un Henwiesen, wat över den Naam vun den Maand, en Thema ut de plattdüütsche Spraak. Man dat is ok en Oort Anthologie: Vertellen un Gedichten vun mehr as teihn Schrieverslüüd, de meisten ut dat Ollenborger Land. Dorto veermal „Elfchen“-Stücken vun Schoolkinner vun de Gesamtschool Petersfehn. In de Schatzkist finnt sik twee öllere Stücken vun Günter Kühn un Heinz von der Wall, de al storven sünd. Goot, dat ok en Reeg vun de Reklame-Sieden op Platt sünd. De plattdüütsche Klenner up dat Jahr 2023; rutgäven to’n 90. Maal. Rutgäver: De Spieker. Heimatbund für niederdeutsche Kultur. Isensee : Oldenburg. 2022, 128 S. ISBN 9783730819906 [...]
29. Januar 2023Neuerscheinungen / UncategorizedDat Bunndland Brannenborg wiest mit düt Heft, wat de Staat allens dorför in Gang setten kann, dat Platt beter in’t öffentliche Leven to sehn is. Dat geiht üm Stratennamen, Ortsschiller, Inschriften un Henwiesen. Platt steiht hier ganz normal blangen dat Hoochdüütsche. Un dat is en Togewinn för all Sieden. Den groten praktischen Weert vun dat Heft maakt Kapitel 10 ut. Afdruckt is en List mit mehr as 1250 Ortsnamen in dat amtliche Hoochdüütsch un op Platt. Överall dor köönt de Verwaltungen nu bigahn un seggen: Ja, wi bruukt för uns Gemeend oder uns Dörp en Schild op Platt. Wat so anners is: De Staat töövt hier nich af un luert op dat, wat de Lüüd verlangt. De Staat sülvst is dat, de seggt: Twee Spraken – dat is goot. Dat höört to uns Land mit to, un dat wüllt wi wiesen. Un dorüm stweiht dor ok: “Een Läben oahn Plattdütsch is moeglich, awer sinnlos.” Land Brandenburg. Ministerium für Wissenschaft, Forschung und Kultur: Plattdüütsch sichtboar moaken. Niederdeutsch sichtbar machen. Redaktion: Referat 14 des MWFK, Meto Nowak. , 68 S. poststelle@mwfk.brandenburg.de [...]
20. Januar 2023NeuerscheinungenDat is en Anmaalheft för de Lütten – dorto gifft dat en lütte Tuur dör Hamborg, mit Michel, Scheep in’n Haven, op de Elv oder Alster, Dom un Planten un Blomen. De Geschicht in Riemels gifft dat eerst op Platt un denn op de neechste Dubbelsiet op Hooch. Plattdüütsche Böker för ganz Lütte to’n Mitmaken gifft dat noch lang nich noog. Wat Wiebke Colmorgen hier anschuven deit, is hoochnödig. Un ok dat gellt: De Kinner hebbt dat verdeent, dat wi akraat mit de Spraak ümgaht. De Biller vun Nele Palmtag laadt dorto in, dat hier oder dor wat anmaalt oder dortomaalt warrt – de Lütten warrt de Saak mit veel Vergnögen angahn. Wiebke Colmorgen, Nele Palmtag: Hummel Hilde. Eine Hamburger Mitmal-Geschichte op Platt und Hochdeutsch. Hamburg : Junius Verlag, 2022, . ISBN: 978-3-96060-552-2 [...]
10. Januar 2023NeuerscheinungenDat Johrbook vun den Heimatbund Oldenburger Münsterland 2022 bringt allens dat, wat een vun en Johrbook verlangen kann: Region, Geschicht, Natur, Kultur, Minschen, Ideen. Leesbook un Billerbook in eens. Un dat best: Een süht dat dat Book nich an, wo veel an Arbeit dor binnen stickt. Platt finnt sik in „Plattdeutsch & Saterfriesisch“ – sowat 20 Geschichten un Gedichten. Dor is ok en Stückemit bi vun Hanna Harders, de 2022 dootbleven is. Ehr röppt Jutta Engbers passliche Wöör na. In en Sachtext stellt Heinrich Siefer „Tügen för Christus in’t Ollenborger Münsterland ut de Tied van’n Nationalsozialismus“ vör. De NDR-Journalistin Vanessa Kossen gifft Antwoorten op Fragen to ehr Leven in twee Welten: Höltinghusen un Hamborg. As dat lett, kriggt se dat hen, dat se hier un dor to Huus is. Oldenburger Münsterland. Jahrbuch 2023 (72. Jahrgang). Hrsg. v. Heimatbund für das Oldenburger Münsterland. ISBN: 978-3-941073-35-7 [...]
12. Dezember 2022NeuerscheinungenSütterlin – dat is de Oort vun Handschrift, de bet vör twee, dree Generatschonen bi uns noch överall begäng weer. En Reeg Gedichten harrn de beiden Rutgevers twüschen 1997 un 2010 in en Tietschrift för Senioren in Sütterlin afdruckt. Dat hett jüm so veel Opdrift geven, dat se dor nu en Book vun maakt hebbt – mit noch en poor mehr Gedichten, ok mit welk in oostfreesch Platt. Plattdüütsche Stücken sünd dor mit bi vun Friedrich Sudermann, Toni Wübbens, Louis Victor Israels, Adolf Heinrich Dunkmann, Johann Friedrich Dirks un Arend Dreesen. De Texten sünd achtern in’t Book ok in „normale“ Leesschrift afdruckt. En Book nich blots för öllere Minschen. Maria und Friedhelm Pielage (Hrsg.): Rauf – runter – rauf, Pünktchen drauf. 90 klassische Gedichte in Sütterlin. Ein Lesebuch. Norderstedt : Books on Demand 2022, 173 S. ISBN: 978-3-7568-3646-8 [...]
27. November 2022NeuerscheinungenDat is Jan Cornelius sien twintigste Platt, de he in mehr as 40 Johr as Muskant rutbröcht hett. In 15 ne’e Leder singt he vun dat, wat em jümmers al Drift geven hett: De eenfachen Lüüd un jümehr Doon un Denken, Oostfreesland as Naturwunnerland, de Tiet, de uns Leven den Takt vörgifft un liekers jeden enkelten vun uns weglopen deit. Jan Cornelius siene Geföhlswelten sünd allerbest afstimmt mit sien Gitarrenspeel un dat vun Klaus Hagemann. Christa Ehrig sorgt för Klänge vun Cello, Fleit un anner Instrumenten. 2022 is Jan Cornelius vun de Stadt Leer mit den Wilhelmine-Siefkes-Pries utteekent worrn. Jan Cornelius im Dreeklang-Enesemble mit Christa Ehrig und Klaus Hagemann: Dagen flegen vörbi. Neustadtgödens : artychoke 2022. BestNr: AP 0722-CD LC 01587 [...]
3. November 2022NeuerscheinungenWeltliteratur op Platt – dat hett sik Rainer Kramer vörnahmen. Dorför hett he nu en Klassiker vun Robert Louis Stevenson op Platt översett: „The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde“. Dat Book is 1886 rutkamen, blots dree Johr na „Treasure Island“. „Jekyll un Hyde“ vertellt vun de twee Sieden, de in so mennicheen Minsch binnensteken doot. Kloor – dat geiht üm Verbreken: „Sünnerlich grieselig groolich wöör dat togahn….“ Rutkamen sünd op düsse Oort al veer Klassiker-Böker. Un trecht hett de Översetter noch acht annern. Rainer Kramer gifft siene Böker sülvst rut. De also mehr vun em lesen will, mütt eerstmal de Böker Stütt geven, de al op den Markt sünd. Robert Louis Stevenson: De aparte Fall von Dokter Jekyll un Mister Hyde. Nedderdüütsch vun Rainer Kramer. Berlin : Selbstverlag 2022, 195 S. ISBN 978-3-00-070146-7 [...]
25. Oktober 2022NeuerscheinungenMit Reynke de Vos, dat grote Versepos ut dat Johr 1498, hebbt sik al Generatschonen vun Wetenschaplers ut’neensett. Nu is Hannah Rieger bigahn un hett sik ankeken, na wat för en Plaan de Voss siene Vertelleree optrecken deit. Se geiht de schonen worden na un fraagt, wokeen op wat för en Oort un Wies ansnackt warrt – in de Geschicht sülvst un bi de Lesers oder Tohörers. Wat opfallt: Hannah Rieger schrifft nich blots vun de schonen worden, nee se sülvst versteiht ok goot to schrieven. Wat se wiest, is nich weniger as: Dat Voss-Vertellen wiest den Kurs för dat, wat sik in de Politik dörsetten deit. Un düsse Ansatz is nee. En Dokterarbeit, de sik sehn laten kann – schreven an de Philosophsche Fakultät an de Uni Kiel. Hannah Rieger: Die Kunst der ‘schönen Worte’. Füchsische Rede- und Erzählstrategien in Reynke de Vos (1498). Narr Francke Attempo : Tübingen 2021, 281 S. ISBN 978-3-7720-8763-3 [...]
3. Oktober 2022NeuerscheinungenGoot 40 Johr hebbt wi nu op Gerd Spiekermann siene Gedichten luert. In Bevensen harr he Stücken dorvun an’t Enn vun den 70er Johren vörleest. Opdeelt is dat Book nu in de Tiet-Stremels 1976-1990 un 1995-2021. Woneem staht wi? Wat sleept wi ut de olen Tieden mit uns rüm? Woneem wüllt wi hen? Siet 40 Johr kennt wi Gerd Spiekermann as Verteller, de mit Plie sien Publikum ünnerholen kann. Un nu en ganz anner Siet: He versteiht dat allerbest, Stimmung un Spannung infangen un lyrisch op’n Punkt bringen – wat dat nu üm dat Kind geiht, dat vör Bangween nich in’n Slaap finnen kann, oder üm dat, wat Levensstil heet. Dat sik dor so’n Barg an poetische Energie opladen deit, kummt wiss ok dorvun, dat Spiekermann de Spraak to sien Speeltüüch maakt. Un allens is Metapher: de wind weiht ut kene richt ut jede richt. So lang op den Eilander to töven – dat hett sik lohnt. Gerd Spiekermann: Eilander. Gedichten. Quickborn-Verlag : Hamburg 2022, 54 S. ISBN 978-3-87651-491-8 [...]
20. September 2022NeuerscheinungenToeerst is blots de Een op de Welt. Un as de sik wat alleen vörkümmt, löppt ehr to’n Glück de Twee in de Mööt. Man de blifft ok nich lang „de gröttste Tahl von wiet un siet“. Denn dat duert nich lang, un se staht vör de Dree. Un an’t Enn, as all de Tallen vun Een bet Teihn sik drapen hebbt, sitt se all an’n Disch un eet Bookstavensupp. En Heft för all de, de anfangt mit Tallen to jongleren – also för Kinner in de eerste Klass. Dat is en groten Spaaß, wat de Tallen allens maakt un denkt un wat se sülvst mit Tallen anstellen köönt. Felix Walk hett de Geschicht fein opschreven. Un Sabine Schenzle un Johanna Bojarra hebbt ehr allerbest in Meckelborger Platt röverhaalt. De kloren bunten Biller passt goot to de Geschicht. Felix Walk: De lütte Een. Mit Illustrationen von Marie Reimann. Spica Verlag : Blumenholz 2021, 44 S. ISBN 978-3-98503-002-6 [...]
13. September 2022NeuerscheinungenLeder fangt dat Denken un dat Doon vun de Minschen in – keen Wunner, dat in Noordfreesland in de verleden 75 Johr veel sungen worrn is – vun Lüüd, de hier to Huus weren, un vun welk, de blots en korte Tiet lang hier weren. Freesch steiht in düt Book bavenan, man ok Platt speelt en Rull un Stücken, de översett worrn sünd. Namen as Knut Kiesewetter un Fiede Kay staht för sik, jüst as dat Dragseth Duo oder Godewind; as Lederdichter nich to vergeten: Hein Hoop. Un denn hett im NF Hannes Wader leevt, un „Ton, Steine Scherben“ mit Rio Reiser ok. Man dat gifft noch veel, veel mehr to entdecken. Mit vele Biller opmaakt un mit enkelte Info-Boxen afsett – en Book, dat allerbest to lesen is un dat een ok geern noch mal un noch mal in de Hand nehmen mag. Claas Riecken: Nordfriesische Geschichte in Liedern. Band 1: 1945–2020. Nordfriisk Instituut : Bredstedt 2021, 212 S. ISBN 978-3-88000-434-7 [...]
5. September 2022NeuerscheinungenDe Idee kann sik sehn laten: Gode Lesers leest gode plattdüütsche Leesstücken. Un dorför, dat denn ok de passliche Stimmung opkummt, löppt in den Achtergrund passliche Musik. Friedrich Hans Schaefer sien Faust is bi de Lyrik mit bi, Klaus Groth, Wilhelmine Siefkes, Walter Arthur Kreye un tweemal “trad.”. Bi de Prosa gifft dat Harald Karolczak siene Sepenblosen un Heinke Hannig ehr Wuddelsalaat. Un dat denn allens „op’n romantischen Klangteppich“. Nu sünd enige Stücken aver keen Spier romantisch, un denn loopt bi’t Tohören ünnerscheedliche Stimmungen verdwars. Dat Programm schull geern wiederlopen. Man denn müss doch an de Stimmigkeit vun de Stücken dreiht warrn. Un ok an de Musik, de Martin Meyer un Peter Hoffmann komponeert un produzeert hebbt. Platt Poems. Platt un Lyrik op Platt op’n romantischen Klangteppich. Hof der Kuenste : Vögelsen. 2022. LC 91526 [...]
29. August 2022NeuerscheinungenAs wenn dat nix anners geven dee, so vertellt Hans Wilkens vun Kinnerwelten: Wat is en Fründ, woso wüllt anner Kinner mi nich mithebben? För wat is dat vele Fragen goot? Un denn all de Spelereen mit Spraak: Dor weer eenmal en Hahn, seet baven op’n Kraan. Dat is jüst de Oort vun Leesstücken, de hoochnödig för den plattdüütschen School-Ünnerricht bruukt warrt. Hans Wilkens is sülvst Schoolmester ween, un he hett en ganze Reeg Lees- un Speelstücken för Kinner schreven. Nu is he över 80, man he wiest mit siene Texte, wo jung he doch bleven is. Wunnern kann een sik, woso en Kunstverlag (Galerie Lüth in Schobüll in Noordfreesland) düt Book rutgifft. Eendoont – bi Biller, Gestaltung un Satz sett dat en Mark för all, de Kinnerböker maken wüllt. Hans Wilkens: Ik heff tohuus en Swien. Vertellen op Platt för Lütt un Groot. pictus verlag : Schobüll 2022, 73 S. ISBN 978-3-949674-03-7 [...]
16. August 2022NeuerscheinungenWat fallt op an dat Platt ut Paderborn? Wat maakt den Klang ut, de Wöör, de Grammatik? Woans süht dat mit de Spraak fröher un vundaag ut? Dör de Brill vun de Spraakwetenschaft bekiekt sik de dree Schrieverinnen dat oostwestfäälsche Platt in de Kreisen Höxter un Paderborn. Vun uns Tiet weet se nich veel to vertellen – schull Platt in düsse Gegend wohrhaftig nich mehr to hören ween? Dat is nu al dat drüdde Book in de Reeg „Westfälische Mundarten“. Biller un Koorten verkloort, wat in de Leesstücken binnensteiht. Un wi lehrt: Wat de Dialektologie utklookt hett, geiht nich övereens mit dat, wat de Minschen as Grenzen in jümehren Kopp hebbt. Man: Wo steiht dat mit Platt in’n Kinnergoorn, in de School, in de Kark? Wat is mit Identität un Region un Platt? Un dat lett, as wenn dat dat Woort Sprakenpolitik gor nich geven deit. Doris Tophinke, Nadine Wallmeier, Marie-Luis Merten: Das paderbörnische Platt. Niederdeutsch im Gebiet der Kreise Paderborn und Höxter. Aschendorff Verlag : Münster 2021, 106 S. ISBN 978-3-402-14346-9 [...]
4. August 2022NeuerscheinungenJeedeen Minsch is anners. Hett sien egen Takt för dat Leven funnen, hett Saken, de he mag, un welk, de he op’n Dood nich utstahn kann, de een fallt nich groot op, un de anner hett ganz afsünnerliche Macken. Vun so’n Minschen vertellt Bolko Bullerdiek in siene goot föfftig Geschichten. Un bi’t Lesen warrst dat wies: Du sülvst büst den een oder annern ok al mal bemött. Den Titel för sien Book hett Bolko Bullerdiek bi Johann Hinrich Fehrs utlehnt. Siene Figuren aver steht mit beide Been in’t 21. Johrhunnert. Kloor, dat Psychologie en Rull speelt, wenn dat Snacken un Doon vun Minschen den Opdruck „typisch“ kriegt. Dat is ok de Sicht, de Meinhard Raschke mit siene Bleestift-Teeknungen rutarbeiden deit. De Verenigung “Quickborn” hett in’t Johr 2022 düt Book as Gaav för jümehre Liddmaten utsöcht. Bolko Bullerdiek: Allerhand Slag Lüüd. Ill.: Meinhard Raschke. Quickborn-Verlag : Hamburg 2022, 159 S. ISBN 978-3-87651-486-4 [...]
4. Juli 2022NeuerscheinungenWenn de Tieden sik dreiht, maakt sik de Minschen op den Weg, ne’e Saken uttokloken. Un se bringt dat, wat se rutfunnen hebbt, ünnert de Minschen. De Johrteihnten üm 1500 weren so’n Tiet – twüschen Drucktechnik, Amerika un Luther. Dor höör ok all dat ne’e Weten mit to vun den Minsch un sien Liev, vun den Heven un de Steerns. In sien Dokterarbeit (2020) hett Bernhard Elbing den nygen kalender vun 1519 as Medium vörstellt, dat Medizin un Astronomie bekannt maakt hett – un dat eben nich in de Spraak vun de Wetenschap – dat weer Latiensch -, man op Middelnedderdüütsch, druckt in Lübeck bi Steffen Arndes. För de Lesers ut uns Tiet hett Bernhard Elbing nu noch mal trechtmaakt: Wat maakt den nygen kalender ut, den Druck, de Spraak, woans hebbt de Minschen vör 500 Johr dat opnahmen? Wat gifft dat an Vörlagen? Denn de linguistische Siet: Wat för Fachwöör gifft dat un wat maakt de Texten to Fachtexten? Bernhard Elbing bringt de Historiker-Sicht, de Astronomen-Sicht, de Spraakhistoriker-Sicht un de Fachspraken-Sicht tohoop. Wat dorbi rutkümmt, is beste Wetenschap ut dat 21. Johrhunnert. Bernhard Elbing: Antike Astronomie, mittelalterliche Medizin und Astrologie. Fachhistorie des mittelniederdeutschen Lübecker nyge kalender von 1519. Isensee : Olenburg 2022, 350 S. ISBN 978-3-7308-1915-9 [...]
30. Mai 2022Neuerscheinungen„Stier und Greif“ is jüst mit dat eerste Heft vun den Johrgang 2022 rutkamen. Minschen un Begevenheiten ut ole un ne’e Tieden wiest op Mäkelborg-Vörpommern as en lebennig Stück Land mit afsünnerlich vele Klören. Plattdüütsche Vertellen loopt hier in en extra Deel: Geschichten un Gedichten, tomeist ut verleden Tieden. Blots bi een vun de Schrieverslüüd kann een en beten vun de Levensgeschicht nalesen – bi de annern harr dat ok nich verkehrt ween. An twee Steden is wat vun den Roman „Hein Hannemann“ to lesen, de vun Hooch na Platt översett worrn is: Eenmal vun de Idee un woans dat lopen is (S. 56), un denn is en Stück ut dat eerste Kapitel afdruckt (S. 44-45). Un – klooor doch – Fritz Reuter steiht över allens. Hier mit en lütten Bericht över “Reuter-Geld” ut de Johren 1921/22 un en “Reuter-Sparziergang” in Stemhagen. Man dat gifft ok wat över „Platt inne Kark” to lesen. Stier und Greif. Heimathefte für Mecklenburg-Vorpommern. Jahrgang 2022, Heft 1. Hrsg. vom Heimatverband Mecklenburg-Vorpommern. Hinstorff Verlag : Rostock 2022, 94 S. ISBN 978-3-356-02400-5 [...]
23. Mai 2022NeuerscheinungenDe wat för en Spraak doon will, mutt ok de Wöör kennen, de in düsse Spraak begäng sünd. In dree Oplagen hett Klaus-Werner Kahl sien Sammlung rutgeven: 2000, 2003 un 2009. Nu hett de Aschendorff Verlag de drüdde Oplaag ut dat Johr 2009 noch mal wedder rutbröcht. Dat mönsterlänner Platt is afsünnerlich riek an Vokale. Un so is dat mit dat Schrieven nich so licht to. Man Klaus-Werner Kahl sien Schrievwies hett sik nu al meist als “klassisch” dörsett. Dat Wöörbook geiht vun Hooch na Platt un vun Platt na Hooch. In den Anhang finnt sik Wöörlisten (Tallen, Tieden, Daag un annern), denn aver ok en List mit de starken Verben. Jeedeen, de anner Wöör kennen deit, is opropen, de an den Rutgever to mellen. Mehr kann dat op jeden Fall noch warrn – alleen, wenn een an doon as Voll un as Hölpsverb denken deit. Klaus-Werner Kahl: Wörterbuch des Münsterländer platt. Hochdeutsch – Plattdeutsch, Plattdeutsch – Hochdeutsch. Mit Regeln für die plattdeutsche Rechtschreibung. Aschendorff Verlag : Münster 2021, 523 S. ISBN 978-3-402-06447-4 [...]
17. Mai 2022NeuerscheinungenTeihn ole un ne’e plattdüütsche Leder sünd op de CD mit den plietschen Naam „Platt Platte“ op. Los geiht dat mit „An de Eck steiht en Jung“, denn kickt „Lütt Matten“ üm de Eck, un de „Hamborger Veermaster“ seilt ok vörbi. Dor is denn aver vun de Knööv, de in so’n Shanty binnensitten deit, nich mehr veel vun na. De fief neen Stücken nehmt sik uns Leven un de plattdüütsche Spraak vör: Vun „Vigeliensch“ bet „Bregenklöterig“. Wiebke Colmorgen, se is veel mit Platt in Hamborg ünnerwegens, hett sik den Muskant un Arrangschöör Hardy Kayser mit an Boord haalt. Na “Plattkinner” (2018) is dat dat twete Album vun jüm. Beid sünd se in de Näägde vun de Oostsee in Schleswig-Holsteen opwussen, un vun dor bringt se ok jümehr Platt mit. Dat is nu al de In dat CD-Bookje sünd lütte Geschichten to de Ledertexte afdruckt. För’t Mit- oder Nasingen weren ok de Texten sülvst nich verkehrt ween. Wiebke Colmorgen un Hardy Kayser: Plattplatte. Alte und neue plattdeutsche Lieder. Grosse Freiheit : Hamburg 2021. LC 12227. GF004 4-015698-953039 [...]
1. Mai 2022NeuerscheinungenNu flüggt un brummt se wedder, de lütte Hummel Pummel Plüschmoors – akkerat fief Johr hett dat duert, man nu is de twete Oplaag dor. De lütte Brummfleger besöcht all de Deerten in de Naverschap un maakt jem Moot – un dat mit de Wöör „Geiht nich gifft’t nich“. Dat is wat för Minschen vun 2 bet 102. Dirk Böhling maakt Musik, speelt Theater, föhrt Regie, is Radio-Moderator, Entertainer un noch en ganzen Barg mehr. He is in Hooch un Platt ünnerwegens. Düt Book is dat eerste plattdüütsche Kinnerbook vun em. De Mann is bet baven vull mit kloke un snaaksche Ideen, un för dat Kinnerbook hett Scarlett Minz de plietsch un in Klöör ümsett. Hier oder dor is mal de een oder anner Bookstaav över Boord gahn. Villicht kriegt wi de ja in de drüdde Oplaag to sehn. Dirk Böhling: Pummel Plüschmoors oder Geiht nich gifft’t nich. Eine kleine Hummel entdeckt die Welt. Bremer Tageszeitungen AG : Bremen 2022, 23 S. ISBN 978-3-938795-58-3 [...]
14. April 2022NeuerscheinungenDe sik mit Fritz Reuter as Schrieversmann un as Minsch befaat hett, weet: De Mann studeer Jura in Jena, dor maak he mit bi en Burschenschaft, un dorför keem he vör’t Brett. He weer 25 Johr oolt, as he mit sowat 200 annern to’n Dood afordeelt worrn is. Uwe Bake druckt hier de Akten vun dat Kammergericht Berlin af: Protokolle ut de Johren 1833 un 1834 un denn dat Ordeel 1836. De Staat güng mit Gewalt gegen allens an, wat em revolutionär düch. Bi’t Lesen warrt een wies, wat för en Denken tomals den Staat un de Gesellschaft utmaken dee. Un dorüm sünd ok de goot 30 Sieden vörweg vun Belang, in de Uwe Bake den Perzess inordnen deit, gesellschaftlich un juristisch. Düsse Dokumentatschoon is nich blots wat för Historikers. Nee, de sik mit de Literatur in dat 19. Johrhunnert ut’neensetten oder de Reuter in sien Schrieven verstahn will, schull düsse Tüügnisse nipp un nau dörarbeiden. Uwe Bake: Vorauseilender Gehorsam oder die unbegrenzte Auslegung. Der Hochverratsprozess gegen Fritz Reuter vor dem Kammergericht Berlin. Hrsg. v. Fritz-Reuter-Literaturmuseum : Stavenhagen 2022, 232 S. ISBN 978-3-910030-20-3 [...]
8. April 2022NeuerscheinungenGeboortsdag, Hochtiet, Truerfier – dat gifft so vele Gelegenheiten, bi de wi nich glieks des richtigen Wöör praat hebbt. Un wenn een sülvst ok nich de passlichen Wöör infallt, denn schüllt de Gedichten un Geschichten ut düt lütt Book wiederhölpen. Marianne Ehlers hett de Stücken thematisch tohoopstellt. De Texten sünd vun Groth, Storm, Fehrs, Bull, Lornsen, Spiekermann; denn sünd översette Stücken dorbi vun Schweitzer, Roth, Tolstoi, Brentano, Hebbel un annern mehr. Goot is: Dat Book is so lütt, mit 10 x 15,4 cm passt dat in jeedeen Jackentasch rin. Marianne Ehlers (Hrsg.): Laat uns fiern. Plattdüütsche Texten to’n Vördregen, Vörlesen in Opschrieven. Torechtmaakt un rutgeven vun Marianne Ehlers. Quickborn-Verlag : Hamburg 2021, 103 S. ISBN 978-3-87651-481-9 [...]
18. März 2022NeuerscheinungenDe plattdüütsche Spraak hett vele Sieden. Un de plattdüütsche Kultur ok. In 48 lütte Happen verkloort Reinhard Goltz Markwöör twüschen Altsächsisch und Zweisprachigkeit: Grammatik, Spraakgeschicht, Namen, Leder, Theater, Literatur. Un wenn all de lütten Stücken tohoopkaamt, gifft dat en Indruck vun dat, wat allens to de plattdüütsche Spraakkultur tohören deit. Gifft ja jümmers noch Minschen, de seggt, Platt is en groot Geheemnis. För so’n Lüüd, man ok för all de annern, gifft dat hier wat to’n Kennenlehren, wat to’n Wunnern un ok wat to’n Smuustern: Hett Störtebeker egens Platt snackt, gifft dat en plattdüütsche Hymne un wat hett Platt mit Politik to kriegen? Dat wichtigst is woll: Dat is dat eerste Book över Platt, dat de Dudenverlag rutbröcht hett. Reinhard Goltz: Plattdeutsch. Vom Klönen und Schnacken. Dudenverlag : Berlin 2022, 127 S. ISBN 978-3-411-75676-6 [...]
11. März 2022NeuerscheinungenDat is nu al dat föffte plattdüütsche “Joahrbauk”, dat de “Verein zur Förderung der plattdeutschen Sprache im Mühlenkreis Minden-Lübbecke” rutbröcht hett. En Reeg Gedichten un Vertellen sünd op de 11 Regionen opdeelt, de den Kreis utmaken doot. Een süht aver ok, wat opstunns löppt: in 6 Berichten to “Plattdüütsk hört in Linnermund”. Un an’t Enn: “Plattdütsk in de Kerken”. Wegen Corona hett de Redakschoon dat Johrbook “in ’n stillem Kämmerlein tohoopeschaustert”. Man dat Tosamenspeel vun Sachtext un Literatur passt allerbest. Jüst de Berichten ut Kinnergoorns un Grundscholen oder ok vun de “Tohoope-Arbeit twüsken Offene Ganztagsschule (OGS) un Ohlenhülpe-Inrichtung” köönt as gode Bispelen dörgahn. So’n Barg Platt in NRW – dor kannst di över wunnern. Un dor kannst di to freien. Platt in unsen Müählnkreis Minden-Lübbecke. Joahrbauk 2022. Hrsg.: Verein zur Förderung der plattdeutschen Sprache im Mühlenkreis Minden-Lübbecke. 2021, 91 S. ISBN 978-3-00-069955-9 [...]
4. März 2022NeuerscheinungenRolf Kliemann vertellt eenmal rundüm Lümborg. He kennt de Steden, an de so vele lütte un grote Beleevnisse hangen doot, he kennt de Minschen, de jümehr egen Gesicht hebbt, un he kennt de Daag, de en Dreihpunkt weren för de Region. Un so weet he wat to vertellen vun den Kraan, den Kalkbarg oder den Watertoorn. Oder vun König Ernst August, de in Hannover seet un partu nix vun de Iesenbahn weten wull: “Ik will nich, dat jeder Schooster un Snieder so flink reisen kann as ik!” Dat is knapp 50 Johr her, dor hett Dieter Bellmann verlangt, op Platt schullen mehr Sachböker schreven warrn. De regionale Achtergrund fangt bi de Namen an. Rolf Kliemann verkloort kort, woneem se herkaamt: Eenhof, Hasenborg oder de Itze. In sien Gegend kennt he sik allerbest ut, un he finnt de passlichen Wöör, Miniaturen to vertellen. In sien Breef to dat Book schrifft Rolf Kliemann: “Mi sünd in mien Öller (97) noch en poor Geschichten infullen, de ik to’n Johrsenn heff drucken laten.” Rolf Kliemann: Heff ik dat al vertellt? Geschichte un Geschichten in un um Lümborg. Almáriom : Bardowick 2021, 104 S. ISBN 978-3-945264-10-2 [...]
23. Februar 2022NeuerscheinungenElsa Rennert, Uwe Hülsen un John Schriever höört to de “Plattsnackers ut Oterndörp” to. 2015 hebbt de anfungen mit Plattsnacker-Avende. De een oder anner hett wat vörleest oder vertellt. Un denn hebbt welk anfungen, jümmehr egen Geschichten optoschrieven. Nu is dor en Book vun worrn, indeelt in negen Stremels vun “Kinnertieden” över “Op Arbeit” bet hen na “Verdreiht un doch wohr: Uns Leven vundaag”. Jeedeen vun de Schieverslüüd hett sien (oder ehr) egen Sicht op de Welt: Elsa Rennert hett nipp un nau henkeken un tohöört – se vertellt fründlich un denkt över de Welt na. John Schriever geiht direkter op de Saken daal, man af un an speelt dor ok en Happen Phantasie mit rin. Uwe Hülsen hett meisttiets een in’n Sinn, un an’t Enn kannst vun Harten lachen. Dat is de Mischung, de düt Book to’n Leesvergnögen maakt. Dre Oterndörper Plattsnackers vertellt. Elsa Rennert, Uwe Hülsen un John Schriever. Im Auftrag des Heimatbundes der Männer vom Morgenstern hrsg. von Heiko Völker. Illustrationen von Jörg Tegeler. Männer vom Morgenstern 2021, 132 S. ISBN 978-3-931771-01-0 [...]